فایبر سمنت برد (Fiber Cement Board)

فایبر سمنت بردها صفحات سیمانی تشکیل شده از سیمان پرتلند و سیلیس و مسلح شده با الیاف هستند و طی فرایند هاتچک تولید می شوند فایبر سمنت بردها که آنها را با نام های فایبر سمنت و سمنت برد نیز می شناسند در ورقهایی به ابعاد 1.20 در 2.40 متر مربع و ضخامتهای مختلف در کاربریهای مختلف از جمله نما دیوار داخلی ، سقف و کف مورد استفاده قرار  می گیرند. نوع دیگری از سمنت برد که طرح چوب نام دارد و اصطلاحا به آن سایدینگ می گویند در پوشش نمای ساختمانهای ویلایی و مسکونی استفاده می شود. این محصول به صورت الواری تولید  شده و ابعاد پنل ایرانی آن 2.40 متر در 20 سانت و نوع تایلندی آن 3متر در 20 سانت است. 

تاریخچه فایبر سمنت برد :

ریشه‌های این متریال  را می‌توان در ثبت اختراع لودویگ هاتچک در سال ۱۹۰۱ در اتریش جستجو کرد. اختراع هاتچک، که بر پایه فایبرسمنت برد  تقویت‌شده با آزبست بود، "Eternit" نام گرفت، که اشاره‌ای به واژه لاتین  aeternitas به معنای "ابدی" است. پس از اختراع آن، شرکت Schweizerische Eternit-Werke AG در سال ۱۹۰۳ شروع به تولید این ماده در سوئیس کرد و این امر منجر به پذیرش گسترده آن در سراسر اروپا شد.  

حضور جهانی این متریال به دلیل اثربخشی آن به عنوان یک محصول ساختمانی بادوام و ارزان به سرعت رشد کرد. با این حال، نقطه عطف حیاتی در دهه ۱۹۸۰ با به رسمیت شناخته شدن گسترده خطرات آزبست رخ داد. این امر یک تغییر در کل صنعت را به دنبال داشت، و تولیدکنندگان با موفقیت ترکیب را برای استفاده از تقویت‌کننده مبتنی بر سلولز مهندسی مجدد کردند. این انتقال نه تنها اعتماد بازار را بازگرداند، بلکه به این ماده اجازه داد تا وارد عصر جدیدی از کاربردهای خود شود ، جایی که ویژگی‌های ذاتی آن در برابر آتش، آب و آفات می‌توانست بدون نگرانی‌های بهداشت عمومی مورد استفاده قرار گیرد.  

روش تولید فایبر سمنت برد :

الف: فرآیند هاتچک : اگرچه بیش از یک قرن قدمت دارد، همچنان سنگ بنای تولید ورق‌های فایبرسمنت مدرن است. این روش یک عنصر اصلی در یکپارچگی ساختاری ماده است و امکان توزیع دقیق الیاف تقویت‌کننده را برای به حداکثر رساندن استحکام فراهم می‌کند. این فرآیند شامل چهار مرحله اصلی است:  

۱. فیلتراسیون و تشکیل لایه نازک: یک الک استوانه‌ای از یک دوغاب رقیق و مبتنی بر آب از مواد خام، شامل سیمان پرتلند و الیاف، می‌چرخد. همانطور که الک از دوغاب عبور می‌کند، آب از آن فیلتر می‌شود و یک لایه نازک نرم و متخلخل از الیاف و سیمان را روی سطح آن می‌نشاند.  

۲. تشکیل لایه نازک مرطوب: همانطور که الک به چرخش ادامه می‌دهد، یک لایه آبکی از الیفا و سیمان بر روی لایه فیلتر اولیه تشکیل می‌دهد.  

۳. آب‌گیری و انتقال: لایه نازک مرطوب از الک به یک نمد منتقل می‌شود، جایی که یک فرآیند آب‌گیری با شدت کم ، آب را جذب و از لایه نازک عبور می‌دهد .  

۴. تجمع و فشرده‌سازی: تعداد کافی از این لایه‌های نازک شبیه کاغذ بر روی یک غلتک انباشت‌کننده پیچیده می‌شوند تا به ضخامت ورق مورد نظر برسد. سپس لایه‌هایی که بر روی هم قرار گرفته اند از غلتک جدا شده و به صورت صاف پهن می‌شود . فشار ناشی از آب‌گیری لایه‌های متوالی، آنها را به یک ورق پیوسته و جامد متصل می‌کند.  

این فرآیند تولید لایه‌ای تنها یک تکنیک تولید نیست؛ بلکه یک جنبه اساسی از عملکرد ماده است. با توزیع الیاف تقویت‌کننده در یک ماتریس لایه‌ای دو بعدی، روش هاتچک از خواص الیاف به بهترین شکل برای افزایش استحکام درون‌صفحه‌ای ورق استفاده می‌کند. به همین دلیل است که ورق‌های تولید شده به این روش، تقریباً ۵۰% استحکام بیشتری نسبت به ورق‌هایی که در یک مرحله واحد، مانند فرآیند فیلتر پرس ، تشکیل می‌شوند، از خود نشان می‌دهند. این ساختار لایه‌ای دلیل مستقیم این است که تخته‌های فایبر سمنت برد قادر به غلبه بر شکنندگی ذاتی پایه سیمانی خود هستند. استحکام محصول نهایی یک نتیجه مستقیم و قابل اندازه‌گیری از این فرآیند مهندسی‌شده است که درک حیاتی از دوام استثنایی آن را فراهم می‌کند.  

پس از تشکیل ورق، محصول یک مرحله نهایی عمل‌آوری را پشت سر می‌گذارد. دو دسته اصلی فایبرسمنت برد عمل‌آوری شده با هوا و عمل‌آوری شده در اتوکلاو وجود دارد. عمل‌آوری در اتوکلاو شامل بخار و فشار بالا است که محدودیت‌های سختی را بر انواع الیافی که می‌توان استفاده کرد، ایجاد می‌کند. 

ّ: فرایند Flow-on (فولو آن) در تولید فایبر سمنت برد

فرایند Flow-on (یا جریان روی نمد) یکی از روش‌های تولید صفحات فایبر سمنت (صفحات سیمانی الیاف‌دار) است که نسبت به روش Hatschek، به ویژه برای تولیدکنندگان با مقیاس کوچک‌تر و با غلظت بالاتر دوغاب، به کار می‌رود.

۱. مکانیزم و نحوه کار

در این روش، تفاوت اصلی در غلظت دوغاب و نحوه تشکیل لایه (فیلم) روی سطح است:

• غلظت بالاتر دوغاب: در سیستم Flow-on، دوغاب سیمان، الیاف سلولزی و افزودنی‌ها دارای غلظت جامد بالاتری نسبت به روش Hatschek است.

• تشکیل لایه (فیلم): به جای استفاده از سیلندرهای غربالی که در دوغاب غوطه‌ور می‌شوند (مانند Hatschek)، دوغاب از یک توزیع‌کننده یا جعبه فولو-آن (Flow-on Box) مستقیماً روی یک نمد یا تسمه نقاله متخلخل در حال حرکت هدایت می‌شود.

• آبگیری (Dewatering) و فشردگی: دوغاب روی نمد پخش شده و با استفاده از مکانیزم فیلتراسیون، مکش خلاء و غلتک‌های کالیبره کننده، آب اضافی آن گرفته شده و فشرده می‌شود تا یک لایه (ورق سبز) با ضخامت کم شکل گیرد.

• چندلایه کردن: این لایه‌های نازک، به صورت پی در پی و پشت سر هم روی یکدیگر قرار می‌گیرند (لمینت می‌شوند) تا به ضخامت نهایی مورد نظر (مثلاً از ۴ میلی‌متر تا 18 میلی‌متر) برسند.

۲. مزایای سیستم Flow-on

• پیچیدگی کمتر تجهیزات: ماشین‌آلات و خط تولید Flow-on معمولاً ساده‌تر بوده و سرمایه‌گذاری اولیه کمتری را می‌طلبد.

• مناسب برای مقیاس کوچک: برای تولیدکنندگان با ظرفیت کمتر یا شروع کار، گزینه مناسب‌تری است.

• غلظت بالاتر دوغاب: به دلیل استفاده از دوغاب با غلظت بالاتر، اتلاف آب و مواد اولیه می‌تواند کمتر باشد.

• تنوع در مواد اولیه: این سیستم می‌تواند تطبیق‌پذیری بیشتری با مواد اولیه با تراکم متفاوت داشته باشد، زیرا مشکلات نشست یا شناور شدن مواد جامد در حوضچه‌های هات‌چک وجود ندارد.

 مراحل بعدی پس از شکل‌گیری

پس از تشکیل ورق به روش Flow-on، مراحل نهایی تولید مشابه روش Hatschek است که شامل:

1. برش: برش ورق به ابعاد استاندارد.

2. عمل‌آوری (Curing): مهم‌ترین مرحله که معمولاً به روش اتوکلاو (قرار دادن صفحات تحت فشار و دمای بالا) انجام می‌شود تا خواص مکانیکی، ابعادی و مقاومت در برابر رطوبت نهایی محصول تضمین گردد.

کاربرد های مختلف فایبر سمنت برد 

۱. نمای خارجی  (External Facades) 

فایبر سمنت برد (Fiber Cement Board) یکی از مصالح پرکاربرد و نوین در نمای خشک ساختمان‌ها است که ترکیبی از زیبایی، دوام و ایمنی را در کنار هزینه نگهداری پایین ارائه می‌دهد. در ادامه، مزایای اصلی این متریال در نمای ساختمان  را به‌صورت کامل و فنی مرور می‌کنیم:

 ۱. دوام و طول عمر بالا : فایبر سمنت برد از ترکیب سیمان پرتلند، الیاف سلولزی، سیلیس و مواد معدنی پایدار ساخته می‌شود. این ترکیب موجب می‌شود که:

• در برابر رطوبت، باران، برف و اشعه UV مقاوم باشد.
• در مناطق مرطوب شمال کشور (مانند مازندران و گیلان) عملکرد بسیار خوبی داشته باشد.
• به مرور زمان ترک، طبله یا پوسته شدن در آن رخ ندهد.

 ۲. مقاومت بالا در برابر آتش

فایبر سمنت برد غیرقابل اشتعال (Non-combustible) است و در طبقه A1  از نظر مقاومت حریق قرار می‌گیرد.
در تست‌های آتش، این متریال

• نه شعله‌ور می‌شود،
• نه دود سمی تولید می‌کند،
• و نه باعث گسترش آتش به سایر قسمت‌ها می‌گردد.
  این ویژگی آن را برای ساختمان‌های بلندمرتبه و فضاهای عمومی به گزینه‌ای ایمن تبدیل می‌کند.

 ۳. مقاومت در برابر رطوبت و قارچ

به دلیل ساختار متراکم و غیرقابل نفوذ، فایبر سمنت برد:

• در برابر نفوذ آب، بخار و کپک‌زدگی مقاوم است.
• در مناطق با رطوبت بالا و تغییرات دمایی شدید (مثل شمال و جنوب ایران) بدون تغییر ابعاد باقی می‌ماند.

 ۴. استحکام مکانیکی بالا و ثبات ابعادی

این متریال تحت فشار زیاد تولید شده و ساختاری فشرده دارد که باعث می‌شود:

• در برابر ضربه، فشار و خمش مقاومت بالایی داشته باشد.
• در برابر تغییرات دما انبساط و انقباض کمی داشته باشد .
• سطح آن برای اجرای انواع رنگ، پوشش یا بافت نهایی آماده باشد.

 ۵. زیبایی و تنوع طرح و رنگ

فایبر سمنت برد در طرح‌ها ی گوناگون تولید می‌شود:

• طرح چوب  برای نماهای گرم و طبیعی،
• طرح سنگ برای نماهای ویلایی 
• طرح ساده و مینیمال  برای ساختمان های مدرن.
  قابلیت رنگ‌پذیری بالا باعث می‌شود بتوان آن را با رنگ‌های اکریلیک یا نانو پوشش‌ها کاملاً هماهنگ با سبک معماری اجرا کرد.

 ۶. اجرای خشک و سرعت نصب بالا

سیستم نصب فایبر سمنت برد به روش خشک انجام می‌شود (بدون ملات):

• با زیرسازی گالوانیزه یا آلومینیومی و پیچ مخصوص نصب می‌گردد.
• نصب سریع، تمیز و بدون زمان خشک شدن دارد.
• در آینده نیز تعویض یا تعمیر پنل‌ها به‌راحتی امکان‌پذیر است.

2. دیوارهای داخلی : 

در سال‌های اخیر استفاده از سیستم‌های ساخت خشک (Drywall Systems) در صنعت ساختمان‌سازی ایران رشد چشمگیری داشته است. یکی از مصالح پرکاربرد در این حوزه سمنت برد (Cement Board) است که به‌عنوان جایگزینی مقاوم‌تر و بادوام‌تر از گچ‌برد و پانل‌های سنتی مطرح شده است. سمنت برد نه‌تنها در نما بلکه در دیوارهای داخلی نیز نقشی کلیدی دارد.

دلایل استفاده از سمنت برد در دیوار داخلی

1. مقاومت در برابر رطوبت:
   در فضاهایی مانند سرویس بهداشتی، آشپزخانه و زیرزمین که دیوار در معرض بخار یا آب است، سمنت برد جایگزینی ایده‌آل برای گچ‌برد محسوب می‌شود.

2. غیرقابل اشتعال بودن:
   ساختار غیرآلی آن مانع گسترش آتش می‌شود و در سیستم‌های ضدحریق به‌عنوان پوشش محافظ کاربرد دارد.

3. دوام و استحکام مکانیکی بالا:
   در برابر ضربه، ترک‌خوردگی و انبساط حرارتی مقاوم است؛ به‌ویژه در دیوارهایی که نیاز به تحمل وزن کاشی یا سنگ دارند.

4. نصب آسان و سریع:
   به‌صورت خشک و با پیچ بر روی پروفیل گالوانیزه نصب می‌شود؛ نیازی به ملات ندارد و سرعت اجرا را افزایش می‌دهد.

5. سازگاری با پوشش‌های مختلف:
   سطح سمنت برد قابلیت رنگ پذیری ، کاشی‌کاری، میکروسمنت، چسب کاشی و پوشش‌های تزئینی را دارد.

در سیستم دیوار داخلی، سمنت برد به‌عنوان پوشش نهایی یا زیرکار مقاوم روی سازه فلزی (پروفیل گالوانیزه یا LSF) نصب می‌شود. فضای خالی بین دو صفحه برای عبور تأسیسات و قرارگیری عایق حرارتی و صوتی استفاده می‌شود. این ساختار باعث کاهش وزن مرده ساختمان، افزایش سرعت ساخت و بهبود عملکرد انرژی می‌شود.

الزامات اجرایی

• استفاده از پیچ‌های ضدزنگ مخصوص سمنت برد

• آب‌بندی درزها با چسب و مش فایبرگلاس

• اجرای سیلر و پرایمر قبل از رنگ یا کاشی

• رعایت فواصل استاندارد بین پروفیل‌ها (۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر)

• درز انقطاع مناسب برای جلوگیری از ترک در محل اتصال صفحات (معمولاً بین 3 تا 4 میلی متر)

مزایا در مقایسه با مصالح سنتی

3. دیوارهای جانبی  : 

4. سقف کاذب  : 

سقف کاذب یکی از اجزای کلیدی در طراحی داخلی ساختمان است که علاوه بر پوشاندن تأسیسات و ایجاد جلوه زیباشناختی، نقش مهمی در عایق‌کاری حرارتی، صوتی و مقاومت در برابر رطوبت دارد. در سال‌های اخیر، فایبر سمنت برد (Fiber Cement Board) به‌عنوان یکی از بهترین مصالح جایگزین برای گچ‌برگ و سقف‌های سنتی در پروژه‌های مدرن به خصوص در مناطق با رطوبت نسبی بالا مانند شمال و جنوب کشور معرفی شده است.

مزایای استفاده از فایبر سمنت برد در سقف کاذب

1. مقاومت عالی در برابر رطوبت:
   برخلاف سقف‌های گچی، فایبر سمنت برد در محیط‌های مرطوب مانند حمام، آشپزخانه، پارکینگ و استخر، دچار بادکردگی یا تغییر شکل نمی‌شود.

2. غیرقابل اشتعال و ایمن:
   به دلیل ترکیب غیرآلی، این متریال شعله‌ور نمی‌شود و در سیستم‌های ضدحریق کاربرد گسترده‌ای دارد.

3. دوام و ثبات ابعادی:
   در برابر تغییرات دما، انبساط و انقباض بسیار پایدار است و ترک یا درز در طول زمان ایجاد نمی‌کند.

4. قابلیت اجرای متنوع:
   می‌توان آن را رنگ‌آمیزی، پوشش‌دهی با میکروسمنت، یا ترکیب با طرح چوب و متریال‌های تزئینی کرد.

5. نصب سریع و سبک:
   به‌وسیله پروفیل گالوانیزه یا سازه سبک LSF نصب می‌شود و نسبت به سقف‌های سنتی وزن بسیار کمتری دارد.

مراحل اجرای سقف کاذب با فایبر سمنت برد

1. زیرسازی :
   ابتدا شبکه‌ای از پروفیل‌های گالوانیزه با فواصل استاندارد (۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر) اجرا می‌شود.

2. نصب صفحات:
   فایبر سمنت برد با پیچ مخصوص ضدزنگ روی زیرسازی متصل می‌گردد.

3. درزگیری:
   درزها با چسب درزگیر و نوار فایبرگلاس تقویت می‌شوند تا سطحی یکنواخت حاصل شود.

4. سیلر و رنگ نهایی:
   پس از خشک شدن، سیلر اجرا و سپس رنگ یا پوشش دلخواه اعمال می‌گردد.

کاربردهای رایج

• سقف واحد و  سرویس‌های بهداشتی و حمام‌ها

• آشپزخانه‌های صنعتی یا خانگی

• سقف پارکینگ‌ها و بالکن‌های نیمه‌باز

• فضاهای عمومی پررفت‌وآمد مانند سالن‌ها و مراکز خرید

• ساختمان‌های پیش‌ساخته و سازه‌های LSF

مقایسه با سایر مصالح سقف کاذب

نکات اجرایی مهم

• از پیچ‌های ضدزنگ مخصوص فایبر سمنت برد استفاده شود.

• درزها قبل از رنگ‌آمیزی کاملاً با چسب و توری پوشانده شوند.

• تهویه مناسب در فضای سقف رعایت گردد تا از تجمع رطوبت جلوگیری شود.

• قبل از اجرای رنگ، سطح با سیلر آکریلیک پوشانده شود تا چسبندگی رنگ بهبود یابد.

5. کف کاذب  : 

6. کاربردهای دکوراتیو :

قیمت سمنت برد:

قیمت هر متر مربع سمنت برد نسبت به ضخامت و نوع آن (ساده و طرح چوب)  متفاوت است. در سایت خشکه چین می توانید به روز ترین لیست قیمت سمنت برد را  مشاهده کنید.